Superman w ZSRR, Spider-Man w latach 30., czyli kilka słów o alternatywnych światach w DC i Marvelu

Superman w ZSRR, Spider-Man w latach 30., czyli kilka słów o alternatywnych światach w DC i Marvelu
fot. Egmont

Superman w Związku Radzieckim? Batman w wiktoriańskiej Anglii? Spider-man w czasach amerykańskiej prohibicji? Zapewne część z Was miała okazję przeczytać historie o popularnych superbohaterach odbiegające od oficjalnego kanonu DC lub Marvela. Pisałem niedawno o tzw. “runach”, więc tym razem weźmy na tapet “elseworlds-y” i "what If-y”.

Od razu zastrzegę, że nie jest to naukowe opracowanie dla czytelników, którzy zęby zjedli na DC i Marvelu. To raczej prosty przewodnik mający za cel wytłumaczyć nowym czytelnikom, o co chodzi z tymi publikacjami. Poprzedni tekst o “runach” cieszył się sporą popularnością, więc być może jest zapotrzebowanie na takie poradniki. W końcu na rynek komiksowy wchodzą cały czas nowe pokolenia czytelników.

Przejdźmy do meritum. Zarówno w DC, jak i w Marvelu (a być może i w innych wydawnictwach) istnieją historie, które rozgrywają się w alternatywnych rzeczywistościach i poza główną, oficjalną ciągłością fabularną (kanonem). Owe historie nie mają wpływu na wydarzenia z głównego uniwersum. Pozwalają twórcom na swobodne eksperymentowanie z postaciami i ich losami. Dlatego autor może sobie osadzić historię o Supermanie w ZSRR lub Spider-manie w latach 30. XX wieku. 

Najpierw było “What If…?”

W roku 1977 wydawnictwo Marvel wydało komiks "What If Spider-Man had Joined the Fantastic Four?" (“Co by było, gdyby Spider-Man dołączył do Fantastycznej Czwórki?”). Był to pierwszy z serii komiksów “What If…?”, w ramach której zaczęto publikować alternatywne historie.

W ramach tej linii autorzy eksplorują inne linie czasowe i publikują historie, które nie są częścią głównego kanonu (głównego uniwersum Marvela, znanego jako Ziemia-616). Każdy zeszyt "What If...?" zadaje pytanie, które zmienia bieg znanych wydarzeń.

Przykładowe historie z serii "What If...?":

  • "Co by było, gdyby Spider-Man dołączył do Fantastycznej Czwórki?"
  • "Co by było, gdyby Wujek Ben nie umarł?"
  • "Co by było, gdyby Kapitan Ameryka walczył w wojnie secesyjnej?"

Seria ta cieszyła się ogromną popularnością, a jej koncepcja została zaadaptowana również w animowanym serialu Disneya.

Co to jest Ziemia-616?

Dwa słowa o tzw. Ziemi-616. Jest to oficjalne oznaczenie głównego uniwersum w komiksach wydawnictwa Marvel. W uproszczeniu, jest to "kanoniczny" świat, w którym rozgrywa się większość klasycznych, najważniejszych i najdłużej trwających historii superbohaterów. Nazwa ta służy do odróżnienia głównej linii fabularnej od licznych innych rzeczywistości w multiwersum Marvela. Przykładowo, "Uniwersum Ultimate" ma oznaczenie Ziemia-1610.

Inne cykle alternatywne

Marvel często bawi się alternatywnymi uniwersami. Oprócz "What If...?" można wymienić:

  • Marvel 2099: To cała linia komiksów, która przedstawia wizję przyszłości (roku 2099), gdzie znani bohaterowie mają swoje futurystyczne odpowiedniki, np. Spider-Man 2099, czy Doom 2099.
  • "Earth X": Komiksowa saga, która prezentuje mroczną, dystopijną wizję przyszłości uniwersum Marvela, gdzie moce otrzymał każdy mieszkaniec Ziemi, co doprowadziło do chaosu.
  • Ultimate Universe (Ziemia-1610): Chociaż początkowo miało być "odświeżonym" głównym uniwersum dla nowych czytelników, szybko stało się odrębną, alternatywną rzeczywistością. Przedstawiało nowocześniejsze wersje bohaterów, np. Milesa Moralesa, który stał się Spider-Manem w tym uniwersum.

Logo “Elseworlds” pojawiło się w 1991 roku

W wydawnictwie DC pierwszym komiksem prezentującym alternatywne opowieści był “Batman - Gotham by Gaslight”  z 1989 roku. W Polsce wydany jako “Gotham w świetle lamp gazowych”. Co ciekawe, jest on zaliczany do tzw. cyklu “Elseworlds” (można tłumaczyć jako “Inne światy”), mimo iż logo tej serii wprowadzono dopiero w 1991 roku. 

Inne popularne przykłady z DC to:

  • "Czerwony Syn" (Superman: Red Son) – statek Supermana ląduje w Związku Radzieckim, a on sam staje się narzędziem propagandy komunistycznej.
  • "Batman: Powrót Mrocznego Rycerza" (The Dark Knight Returns) – to wizja starszego, emerytowanego Batmana, który wraca do walki z przestępczością. Chociaż początkowo nie był oznaczony jako Elseworlds, to jest często wymieniany jako jeden z najważniejszych i najbardziej wpływowych przykładów tego typu historii.
  • "Batman & Dracula: Red Rain" – Batman staje się wampirem, aby walczyć z siłami zła.

Podsumowując, historie alternatywne nie mają wpływu na główny kanon opowieści w DC i Marvelu. Autorzy wykorzystują znane postacie, by bawić się konwencją i eksperymentować. Bohaterowie mogą więc pojawiać się w innych liniach czasu, lub tworzyć sojusze, które w głównej linii fabularnej raczej nie miałyby miejsca bytu.

Być może powyższy tekst nie wyczerpuje w całości tematu, ale pisany jest przez laika dla laików ;)